ინფექციონისტი მაია ბუწაშვილი ფეისბუქის პირად გვერდზე პანდემიის პირობებში ხშირად დასმულ კითხვებს პასუხობს.
“მეტრონომი” უცვლელად გთავაზობთ პოსტს:
“ამის ახლა, ამ ეტაპზე დაგეგმვა შეუძლებელია. წინ კიდევ სამი თვეა და ეპიდემიოლოგიური სიტუაცია ქვეყანაში როგორი იქნება, ეს არავინ იცის.
თუმცა, თუ მეტ-ნაკლებად სტაბილური სიტუაცია შენარჩუნდა, რა თქმა უნდა, უნდა გაიხსნას.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციას გამოქვეყნებული აქვს რეკომენდაციები კოვიდ პანდემიის პერიოდში სასწავლო დაწესებულებების გახსნასთან და მოსწავლეების/სტუდენტების დაბრუნებასთან დაკავშირებით. ამ რეკომენდაციებზე და არსებულ გამოცდილებაზე დაყრდნობით შეგვიძლია გავითვალისწინოთ შემდეგი:
1) სასწავლო დაწესებულებები მაქსიმალურად უნდა იყოს აღჭურვილი სადეზინფექციო საშუალებებით. შესასვლელებში ყველგან უნდა იყოს ხელმისაწვდომი სადეზინფექციო სითხე.
2) რა თქმა უნდა, უზრუნველყოფილი უნდა იყოს ხელის დაბანის და გამშრალებისთვის საჭირო ინფრასტრუქტურა. სამწუხაროდ, ჩვენს სკოლებში/ბაღებში/უნივერსიტეტებში ტუალეტები ხშირად ვერავითარ კრიტიკას ვერ უძლებს. ამიტომ, ამ ინფრასტრუქტურის მოწესრიგება კორონავირუსის გარეშეც სასიცოცხლოდ აუცილებელია სხვა, უამრავი ინფექციური დაავადების პრევენციისთვის, რაც ასე ხშირია ჩვენს ბავშვებში.
3) რეგულარულად უნდა მოხდეს ზედაპირების დეზინფექცია (რასაც რეალური მნიშვნელობა ექნება, როცა სკოლები გაიხსნება. თორემ ჩვენთან ეს ცოტა უცნაურად მოხდა – დეზინფექცია ჩაუტარდა სასწავლო დაწესებულებებს მათი დაკეტვის შემდეგ, როცა იქ ბავშვები აღარ იყვნენ და ამას, ცხადია, არავითარი აზრი არ ჰქონდა).
4) მთავარ რეკომენდაციად აქაც რჩება დისტანციის დაცვა, მერხებს შორის მანძილი მინიმუმ 1 მეტრი.
5) ასევე შესაძლებლობის ფარგლებში ცვლების შემოღება, რომ მოსწავლეების რაოდენობა დროის ერთ მონაკვეთში ნაკლები იყოს და დისტანციის დაცვა უფრო გაადვილდეს. ჩვენთან ამ მხრივ შესაძლებელია ინდივიდუალური მიდგომები სხვადასხვა სასწავლო დაწესებულებებისათვის. თუ სასწავლო დაწესებულება პატარაა და სტუდენტების/მოსწავლეების რაოდენობა მცირეა, მაშინ უფრო ადვილად იქნება შესაძლებელი ამუშავება. ეს ხშირია ჩვენს სოფლებში, სადაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბავშვების სკოლებში დაბრუნება, რადგან ინტერნეტი და კომპიუტერები სახლებში უფრო მეტად არის პრობლემა, ვიდრე ქალაქის მოსახლეობაში. ამიტომ სოფლების ნაწილში ბევრად ადვილი იქნება სკოლების გახსნა. თანაც, სავარაუდოდ, ეს ბავშვები, ალბათ მაინც კონტაქტში არიან ერთმანეთთან.
6) ჯანმოს ამავე დოკუმენტში ერთ-ერთი რჩევაა, მაგალითად, კაფეტერიების ამუშავებისგან თავის შეკავება, სადაც უფრო მეტი რისკია ინფექციის გადაცემის, ვიდრე კლასში. გვირჩევენ, ბავშვებმა სახლიდან წამოღებული საკვები მიიღონ კლასშივე, მერხებზე.
7) ასევე, ის სკოლები, სადაც მოსწავლეები სხვადასხვა საკლასო ოთახებში გადადიან სხვადასხვა გაკვეთილზე, გადავიდნენ ერთ ოთახში დარჩენის რეჟიმზე, რომ სხვადასხვა კლასების მოსწავლეებს შორის კონტაქტი შემცირდეს. იგივეს გათვალისწინება უმაღლესი სასწავლო დაწესებულებებისთისაც არ იქნებოდა ურიგო.
8) განსაკუთრებული სიფრთხილე უნდა გამოიჩინონ იმ ბავშვების მშობლებმა/მასწავლებლებმა, რომელთაც სხვადასხვა ქრონიკული დაავადებების გამო გართულებების მაღალი რისკი აქვთ.
9) ერთ-ერთი რეკომენდაციაა ასევე, რომ ბავშვების სკოლაში მოყვანასა და წაყვანაში მონაწილეობას ნუ მიიღებენ ხანდაზმული ბებია/ბაბუები, რომ ნაკლებად შევიდნენ კონტაქტში არა მხოლოდ თავიანთ, არამედ სხვა ბავშვებთანაც. ზოგადად, ხანდაზმულებთან კონტაქტის შემცირება ალბათ ერთ-ერთი ყველაზე აუცილებელი ღონისძიებაა.
10) თუ სკოლას ტრანსპორტი ემსახურება, ბავშვებს შორის დისტანცია აქაც დაცული უნდა იყოს. ამისთვის შესაძლოა ტრანსპორტის დამატება გახდეს საჭირო.
11) თერმოსკრინინგი სასწავლო დაწესებულებებშიც აქტუალურია.
12) ჯანმო ასევე გვირჩევს, რომ სასწავლო დაწესებულებებმა გააუქმონ ავადმყოფობის დამადასტურებელი ცნობის მოთხოვნა, რათა ამან ხელი არ შეუწყოს შეუძლოდ მყოფი მოსწავლის/სტუდენტის გამოცხადებას.
13) ოთახები მაქსიმალურად ხშირად განიავდეს.
14) თუ სკოლას ამის საშუალება აქვს, სტიმული მიეცეს გაკვეთილების ჩატარებას გარეთ, ღია სივრცეში.
15) შემცირდეს სოციალური და სპორტული აქტივობები (ეს რისკი ჩვენს მოსწავლეებს მაინც ნაკლებად აქვთ, სპორტის გაკვეთილები ისედაც დიდი ხანია შემცირდა/გაუქმდა).
16) რა თქმა უნდა, საჭიროებისამებრ ისევ იქნას გამოყენებული ონლაინ გაკვეთილების სისტემა. მაგალითად, ზოგიერთ ქვეყანაში, ადგილზე ატარებენ ლაბორატორიულ/სადემონსტრაციო ტიპის გაკვეთილებს, ხოლო თეორიულს ისევ ონლაინ.
– ყველა შემთხვევაში, ინდივიდუალური მიდგომა და ადგილობრივი კონტექსტის გათვალისწინება აუცილებელია.
– არ უნდა გავიმარტივოთ საქმე და ხელაღებით განვაცხადოთ, რომ ყველა მოსწალე/სტუდენტი დარჩეს სახლში და ისწავლოს ონლაინ. ხანგრძლივად ეს შეუძლებელია და მძიმე გავლენა ექნება როგორც სწავლის ხარისხზე, ასევე ბავშვების/ახალგაზრდების ფსიქიკაზე. მგონი ყველა თანხმდება იმაზე, რომ ონლაინ სწავლება მკვეთრად აუარესებს ხარისხს.
– ამ ზომების გათვალისწინება ძალიან გამოადგება სხვა ინფექციური დაავადებების პროფილაქტიკასაც, განსაკუთრებით გრიპის, რომელიც (რაც არ უნდა აღიზიანებდეს ზოგიერთს ეს შედარება), ბავშვებში გაცილებით უფრო მძიმე შედეგებს იძლება, ვიდრე კორონავირუსი. ამ ვირუსთან დაკავშირებით ბავშვებში ინფექციის პროფილაქტიკის მთავარი მიზანი მაინც არის ხანდაზმულ უფროსებზე კორონავირუსის გადადების თავიდან აცილების მცდელობა და ეს ნამდვილად სერიოზული მიზანია”.-წერს მაია ბუწაშვილი.