„მეტრონომის“ ექსკლუზიური ინტერვიუ რესპუბლიკელ ლევან ბერძენიშვილთან
წინასაარჩევნოდ, პოლიტიკური პარტიები აქტიურად იწყებენ საკუთარი რეიტინგის თვლას. სოციოლოგიური კვლევები, რომელიც ოფიციალურად და არაოფიციალურად გამოქვეყნდა, „რესპუბლიკური პარტიის“ ძალიან დაბალ რეიტინგს აჩვენებს. თავად პარტიის ერთ-ერთი ლიდერი ლევან ბერძენიშვილი მიიჩნევს, რომ კვლევები ცუდ დროს ჩატარდა და რეალობას არ ასახავს.
NDI-ის კველევების გამოქვეყნებამდე კოალიციაში არსებულ დაპირისპირების ლოგიკური დასასრული იყო პარტიის განცხადება, რომ „რესპუბლიკური პარტია“ დამოუკიდებლად მიიღებდნენ არჩევნებში მონაწილეობას.
„ყურადღება! საარჩევნო რეჟიმში ჩვენ შევდივართ იმ პირობებში, როცა გაურკვეველი კოალიციის გარკვეული ნაწილი თანაუგრძნობს არა თამარ ხიდაშელს [საგარეჯოს არჩევნებში], არამედ ირმა ინაშვილს. თანაც, არა პარტიული ეჭვიანობის ნიადაგზე, არიქა, „რესპუბლიკელები“ ძლიერდებიანო, არამედ მსოფლმხედველობრივად. თუკი ჩვენი ვაიპატრიოტების პოპულისტურ ბოდვას შეიძლება, მსოფლმხედველობა ვუწოდოთ“, – ასეთი განცხადება ერთ-ერთმა მთავარმა „რესპუბლიკელმა“ ივლიანე ხაინდრავამ პარტიის ყრილობაზე გააკეთა.
„რესპუბლიკური პარტიის“ დაბალ რეიტინგზე მუდმივად აპელირებენ სხვადასხვა ოპოზიციური პარტიები. რა შესაძლებლობები აქვს პარტიას წინასაარჩევნოდ? გადალახავს თუ არა ეს პარტია 5%-აინ ბარიერს? ამ და სხვა საკითხებზე „მეტრონომთან“ ლევან ბერძენიშვილმა ისაუბრა.
„მეტრონომი“: თქვენ ქართულ პოლიტიკაში ერთობ უცნაურ პრაქტიკას ქმნით, როდესაც მმართველ კოალიციაში რჩებით, თუმცა რეალურად ოპოზიციურ პარტიას წარმოადგენთ. როგორ აპირებთ იმ ხელისუფლებას კრიტიკას, რომელშიც თქვენი წარმოამდგენლები არიან?
ლევან ბერძენიშვილი: უპირველეს ყოვლისა, მინდა გითხრათ, რომ ის, რაც თქვენ გგონიათ უცნაური, ჩვეულებრივი პრაქტიკაა ევროპის ყველა ქვეყანაში.
– ქართული პოლიტიკისთვის არის უცნაური..
– ქართულისთვის უცხოა, მაგრამ ჩვეულებრივი ამბავია მსოფლიო პოლიტიკაში და ქართულშიც უნდა იყოს ჩვეულებრივი ამბავი. ჩვენ ჯერ ვრჩებით უმრავლესობაში, მაგრამ არჩევნებზე ცალკე გასვლას ვაპირებთ, ასე ხდება ყველა კოალიციაში მსოფლიოში. კოალიციურ რეჟიმში არჩევნებზე გასვლა არ არსებობს. ყველა ცალ-ცალკე გადის და შემდგომ ქმინიან კოალიციას. რაც შეეხება თქვენი კითხვის მეორე ნაწილს, როგორ ვაპირებთ საარჩევნო პროცესზე გადასვლას: იმ მომენტისთვის როცა ოფიციალურად გაიხსნება ვადა ორი თვე იქნება თუ სამი, ჩვენ მაგ საკითხს მოვაგვარებთ. თავიდანვე ვთქვით, რომ ან პრემიერ-მინისტრი გაათავისუფლებს „რესპუბლიკელ“ მინისტრებს, ან პარტია. ჩვენ საკუთარი მინისტრების კრიტიკას არ ვაპირებთ. ამ პროცესში უცნაური არაფერი არ არის. უცნაური არის ის, რომ ამ პროცესში ვიღაცები ვერ ერკვევიან. უცნაურია, მაგალითად ხუხაშვილის განცხადება, რომელიც ამაში ვერ გაერკვა.
– ანუ თქვენი მინისტრები თუ სიაში იქნებიან და სავარაუდოდ ასეც იქნება, დატოვებენ თანამდებობას?
– ბუნებრივია. შესაძლოა სიაში არ იყვნენ და მაინც დატოვონ თანამდებობა ეგ პრობლემა არ არის. საარჩევნო თვალსაზრისით პარტია იმოქმედებს ისე, როგორც მისთვის იქნება ყველაზე უფრო მისაღები.
– თქვენ წინასაარჩევნოდ ამომრჩეველთან შეხვედრის დროს მოგიწევთ მოქმედი ხელისუფლების კრიტიკა…
– მე ახლავე შემიძლია ეს ხელისუფლება გავაკრიტიკო. იმ ნაწილში სადაც საჭიროა გაკრიტიკიკება… მაგალითად, განათლების თვალსაზრისით საქართველოში კატასტროფული მდგომარეობაა. ყველა ხელისუფლება, რომელიც აქამდე იყო მოიტანა ასეთი კატასტროფული შედეგი. სადაც წარმატება იყო იმასაც დავინახავთ.
– ანუ თქვენ გააკრიტიკრიტიკებთ ხელისუფლებას იმ ნაწილში, რომელიც თქვენ არ გეხებათ. ნაკლებად მოსალოდნელია „რესპუბლიკელებმა“ თავდაცვის სფეროს პრობლემებზეც ისაუბროთ..
– სადაც გვქონდა წარმატება იმას არ გავაკრიტიკებთ, ჩვენი მინისტრი აქ არაფერ შუაშია.
– ზაქარეიშვილის უწყებაც ასეთივე წარმატებული იყო? ქვეყანა ე.წ „მცოცავი ოკუპაციის პირობებში ცხოვრობს“…
– ზაქარეიშვილის უწყებას რაც შეეხება, მისი მსგავსი ადამიანები იბადებიან საუკუნეში ერთხელ. არის ხალხი ვისაც ამის დანახვა არ შეუძლია, ბრმები არიან. ზაქარეიშვილის კრიტიკას მე ნამდვილად არ ვაპირებ, რადგან იგი აკეთებდა იმ მაქსიმუმს, რისი გაკეთებაც შეეძლო მის ხუთკაციან სამინისტროს. ზაქარეიშვილი წამოვა, დარჩება ციხელაშვილი და არც იმას გავაკრიტიკებ, რადგან საქმე მიდის ისე, როგორც საჭიროა.
რაც შეეხება მცოცავ ოკუპაციას, ხომ ვიცით რომელი ქვეყანაც არის ოკუპანტი და ვიცით როგორ იქცევა. ასე რომ, მაგ თვალსაზრისით, მე პრობლემას ვერ ვხედავ, მაგრამ თუ ჩვენებს სადმე შეეშლებათ რამე, არა მხოლოდ ცენტრალურ მთავრობაში, აჭარაშიც გვყავს განათლების მინისტრი, შეცდომა სადაც იქნება, იმ შეცდომაზე ჩვენვე მივუთითებთ. ხელისუფლებას იმდენი საკრიტიკო აქვს, ჩვენ ხელისუფლების შიგნიდან ვახერხებდით მის კრიტიკას და მით უმეტეს მოვახერხებთ გარედან.
– პოლიტოლოგთა გარკვეული ნაწილი აცხადებს, რომ „რესპუბლიკელების“ ყოფნა კოალიციაში თავად ივანიშვილს არ სურდა და ამიტომ დაავალა თავის გუნდის წევრებს თქვენი პარტიის წინააღმდეგ შეტევა. იზიარებთ ამ მოსაზრებას?
– პირადად მე, ეგ საკითხი შესწავლილი არ მაქვს და ვერაფერს გეტყვით. მაგრამ ჩნდება კითხვა, თოფაძე თუ არის ივანიშვილის გუნდი, მაშინ ის რატომ არ გადის არჩევნებზე მასთან ერთად? მაშინ რატომ გაწირეს თოფაძე? პოლიტოლოგები ფიქრობენ თუ არა სანამ რამეს ამბობენ, მე არ ვიცი. მე პირადად მაგ ნათქვამში წინააღმდეგობას ვხედავ. თოფაძე შესაძლოა თავისით არ მოქმედებდა და აღმოჩნდა ბრმა იარაღი ვიღაცის ხელში. დიდი მსოფლიო გენიოსი ეგ არ არის, რომ ვერ მოეტყუებინათ. „რესპუბლიკური პარტიის“ ბედი თოფაძის გადასაწყვეტი არ იყო და ჩვენ მივიღეთ გადაწყვეტილება როგორ უნდა გვემოქმედა. მას და „პატრიოტთა ალიანსს“ ღმერთა ხელი მოუმართოს და ერთად იბრძოლონ სტალინის სახელის დასაბრუნებლად საქართველოში. რას მიაღწევენ ამასაც ვნახავთ, მაგრამ ეს მისი გადასაწყვეტია. არავინ ართმევს თოფაძეს უფლებას უყვარდეს ირმა ინაშვილი, ან სოსო ჯუღაშვილი, ეგ მისი გემოვნების საკითხია.
– გაქვთ თუ არა ინფორმაცია როგორ შეხვდა ყოფილი პრემიერი თქვენს წასვლას და არჩევნებზე დამოუკიდებლად მონაწილეობას. ამით ხომ ივანიშვილის გუნდს პროდასავლური, ლიბერალური გუნდი გამოაკლდა?
– ბატონი ივანიშვილის მოსაზრება ამ საკითხზე არვიცი. მე მხოლოდ ვიღაცების მოსაზრებები ვიცი, რომლებიც ამბობენ, რომ რადგან პრემიერ-მინისტრი პროდასავლურია, არ სჭირდება სხვა პროდასავლური ძალებიო. პრემიერ-მინისტრთან ჩვენ გვინდოდა და გვინდა თანამშრომლობა და თუ იგი გახდება ძლიერი ლიდერი პოლიტიკური თვალსაზრისით და ნორმალური ძალა შემოვა „ქართული ოცნების“ სახით პარლამენტში, მაშინ მასთან ვითანამშრომლებთ. სხვა შემთხვევაში, ალბათ ვერ მოხერხდება. რას ფიქრობს ივანიშვილი ამ საკითხზე ჩემთვის უცნობია, რადგან ჩვენ არ გვაქვს ასეთი ტიპის კონტაქტი. ვფიქრობ, ის პოლიტიკას დაშორებულია.
– თქვენი ყოფილი თანაგუნდელები მუდმივად საუბრობენ თქვენს რეიტინგზე. 2008 წლის საპარლამენტო არჩევნებში თქვენმა პარტიამ 3.78% მიიღო. თქვენ როგორ აფასებთ საკუთარ შესაძლებლობებს არჩევნებზე. შეძლებთ 5%-იანი ბარიერის გადალახვას?
– თქვენი კითხვა ისეთი ხასიათიასაა, მასზე პასუხი სამეცნიერო და ობიექტური არ შეიძლება იყოს. ამიტომ გიპასუხებთ, რომ დიახ ჩვენ არ გვაქვს ბარიერის პრობლემა. რომც გვქონდეს ბარიერის პრობლემა, ასე უნდა გიპასუხოთ, რადგან ეს პოლიტიკური საკითხია. არცერთი ლიბერალური პარტია მსოფლიოში ხალხოსნური არ არის. ჩვენი კოლეგა პარტიები მსოფლიოში იღებენ 15-20%-ს, მეტს არა. ჩვენ არც გვაქვს გათვლა, რომ 50, ან 60%-ს ავიღებთ, მაგრამ ჩვენ შევეცდებით იმდენი ხმა ავიღოთ, რამდენი ლიბერალიც ჰყავს ქვეყანას, ან მათი ნაწილის. რაც შეეხება 2008 წელს, ამ დროს ჩვენ გამოვედით არა უმრავლესობიდან, არამედ ოპოზიციიდან. მაშიც ავიღეთ 70 000 ხმა, ანუ დაახლოებით 4%. შემიძლია ცოტა უფორ სხვა მომენტი გაგახსენოთ ისეთი, რომელიც ახლა რაც არის იმას ჰგავს. 2004 წელს, ჩვენ გავედით მმართველი კოალიციიდან და 15% პროცენტი ავიღეთ, ასე რომ, ჩვენ სხვა გამოცდილებაც გვაქვს.
„რესპუბლიკური პარტია“ ძველი პარტიაა და ჩვენს რეიტინგებზე ვინც ღელავს ვეტყვი, რომ მივიდეთ არჩევნებამდე, დავითვლით ჩვენს ხმებს. არასოდეს არ ვიტყვით, რომ 100% გვეკუთვნოდა და 4% დაგვიწერეს. ჩვენ „ქართული ოცნების“ გეგმები არ გვაქვს და საკონსტიტუციო უმრავლესობით მოსვლას არ ვგეგმავთ. ვაპირებთ ისე ვიყოთ წარმოდგენელი პარლამენტში, როგორც ქართველი ხალხი გადაწყვეტს.
– თქვენ ლიბერალების წარუმატებლობაზე ისაუბრეთ. რა არის ამის მიზეზი, ანუ ხალხისთვის სოციალურ-ეკონომიკური პრობლემები უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ლიბერალური ღირებულებები?
– ამის მიზეზი არის ის, რომ ლიბერალები გარკვეული ფენაა საზოგადოებაში, რომელიც ეფუძნება ძალიან მაღალ საგანმანათლებლო წრეს და საშუალო ფენას. ეს საშუალო ფენა და ელიტა მთელ მსოფლიოში ნაკლებია, ვიდრე დანარჩენი ხალხი. მაგრამ ლიბერალები მონაწილეობენ ხელისუფლებაში ისევე, როგორც ჩვენც ვმონაწილეობთ ხოლმე კოალიციაში.
– პოლიტიკურ სპექტრში თქვენთან იდეოლოგიურად ყველაზე ახლოს „თავისუფალი დემოკრატები“ არიან, რომელთაც საკმაოდ მზარდი რეიტინგი აქვთ. განიხილება თუ არა თქვენს პარტიაში ალასანიას პარტიასთან ალიანსი. ამით თქვენი შესაძლებლობები წინასაარჩევნოდ ხომ უფორ გაიზრდება?
– ასეთი რამ არ განიხილება. ჩვენ საბოლოოდ გადავწყვიტეთ, რომ დამოუკიდებლად მივიღოთ არჩევნებში მოაწილეობა. არც ალასანიას არ სურს ჩვენთან ალიანსი ამ შემთხვევაში და არც ჩვენ. ჩვენ ვართ ერთი და იმავე ევროპული პარტიის წევრები, ჩვენ ძალიან კარგი ურთიერთობა გვაქვს, მაგრამ გამორიცხულია არჩევნებზე ერთად გავიდეთ.
– დიდი ხანია ქართულ პოლიტიკაში ხართ და პოლიტიკურ პროცესებს აკვირდებით. თქვენი აზრით, როგორი შემადგენლობის იქნება პარლამენტი, რომელიც 2016 წლის ოქტომბერში აირჩევა?
– ჩვენ პირველად გვყავს კოალიციური მთავრობა. საქართველოს ისტორიაში კოალიციური მთავრობა არასოდეს ყოფილა. ერთი წელია რაც სამი რესპუბლიკელი მინისტრია და დანარჩენი „ქართული ოცნების“ მინისტრები არიან. ასეთი გამოცდილება ჩვენთვის ახალია და მინისტრების დონეზე ჯერჯერობით ეს შესაძლებელი აღმოჩნდა. იქნება თუ არა შესაძლებელი უკვე არჩეული ხალხისგან დაკომპლექტდეს კოალიცია პარლამენტში, ამას ვნახავთ.
მოსალოდნელია, ეს იქნება მრავალპარტიული პარლამენტი. არ გამოვრიცხავ, 5-დან 8 სუბიექტამდე იყოს მომავალ პარლამენტში, რომლებიც ვერ შექმნიან, ან ვერ შექმნიან უმრავლესობას. შესაძლოა მთავრობა არა ხუთიასგან, არამედ რვავესგან შედგებოდეს. ასეთი შედეგი დგება მაშინ, როდესაც ხალხი ამთავრებს ერთმანეთის ლანძღვას და გადადიან პარტნიორობის რეჟიმში. მაგალითად გერმანიაში შესაძლებელი აღმოჩნდა ქრისტიან-დემოკრატებისა და სოციალ-დემოკრატების კოალიცია. რაც სრულაიდ წარმოუდგენელია. ქართული ანალოგი რომ წარმოიდგინოთ, მაგალითად, „ქართულმა ოცნებამ“ და „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ კოალიცია რომ შექმნას.
– თქვენ ცოტა ხნის წინათ მითხარით, რომ „პატრიოტთა ალიანსი“ პარლამენტში მოსვლას ვერ შეძლებდა. დღესაც ასე ფიქრობთ? განსაკუთრებით მას შემდეგ რაც NDI-ის კვლევები გამოქვეყნდა…
– NDI-სა და IRI-ის კველევები სადაც 70% არ ამბობს რას აპირებს, ეგ კვლევები არ არის. თან ერთმანეთთან მოვიდა წინააღმდეგობაში. ერთმა თქვა, რომ „თავისუფალ დემოკრატებს“ 5% აქვს, მეორემ 13% დაწერა. გაარკვიონ ერთმანეთში რაღაც ვერ იანგარიშეს კარგად. კვლევები ჩატარდა მაშინ, როდესაც პოლიტიკური სუბიექტები ვინც არჩევნებში მონაწილეობენ გამოკვეთილი არ იყო.
„რესპუბლიკური პარტია“ და „ეროვნული ფორუმი“ ცალკე რომ გადის ეს ცნობილი არ იყო. ასეთ დროს ჩატარებული კვლევა რეალურ სურათს არ ასახავს. ჩვენ მაგ კვლევებს ყურადღებას ვაქცევთ, მაგრამ თუ ვინმეს აინტერესებს რეალობასთან მიახლოებული შედეგები, კვლევა ივნის-ივლისში უნდა ჩაატაროს, როდესაც გამოჩნდება ვინ რას წარმოადგენს და ვინ როგორ მონაწილეობს ამ არჩევნებში.
რაც შეეხება „პატრიოტთა ალიანსს“, დაინტერესებული ვარ, არცერთი პრორუსული ძალა არ შევიდეს პარლამენტში. არც ინაშვილის პარტია და არც ნინო ბურჯანაძე, მაგრამ ჩემი ინტერესი და ქართველი ხალხის ნება სხვადასხვაა. რომ გითხრათ „რესპუბლიკურ პარტიას“ აქვს ბარიერის პრობლემა და ირმა ინაშვილს არა, არასწორი იქნება. გარწმუნებით, ირმა ინაშვილსაც ექნება ბარიერის პრობლემა, ბურჯანაძესაც ექნება, პაატა ბურჭულაძეც თუ შექმნის პარტიას, იმასაც ექნება ბარიერის პრობლემა. ბარიერის პრობლემა ყველას ექნება. იმდენად დანაწევრებულია საზოგადოებრივი აზრი და იმდენად აღარ არსებობს დიდი პარტიები.
– თუმცა „ნაციონალურ მოძრაობას“ მაინც თავის სტაბილური ამომრჩეველი ჰყავს..
– დიახ, მაგრამ გარწმუნებთ, ბევრ ადგილას მაჟორიტარულ არჩევნებში მათ ძალიან გაუჭირდებათ.
– მაჟორიტარულ არჩევნებში ნებისმიერ ოპოზიციურ პარტიას უჭირს ხოლმე..
– რა თქმა უნდა. თუმცა გამონაკლისებიც არის. „ნაციონალური მოძრაობის“ დროს ივანიშვილის ოპოზიციურმა პარტიამ მოიგო მაჟორიტარული ოლქებიც. ამასაც უნდა გასცეთ პასუხი. მთლად მასეც არ არის. ყოველთვის შეუძლია მაჟორიტარული ოლქების მოგება იმ ძალას, რომელიც იმ მომენტისთვის პოპულარულია. მაჟორიტარების დამახასიათებელი ნიშანია, რომ ხელისუფლებისკენ გადაიხრებიან ხოლმე. უამრავი უმრავლესობაში გადმოსული მაჟორიტარი გვყავს. ასე რომ, ეგ არ არის ყველაზე მთავარი პრობლემა. ყველაზე მთავარი პრობლემა არის ის, რომ მიუხედავად სტაბილური ამომრჩევლისა და მაღალი პროცენტებისა, რომელსაც ესა თუ ის კვლევა აჩვენებს, როგორც კი გადაუწყვეტელი 60% პროცენტი არჩევანს გააკეთებს ის 20 და 15% რომელიც ზოგიერთ პარტიას უწერია შეიძლება გახდეს სამი. ამიტომ არ გამოვრიცხავ 5-დან 8 ძალამდე პარლამენტში. რვას როდესაც ვამბობ, იქ ინაშვილიც არის და ბურჯანაძეც, ნათელაშვილიც. ხუთში მათ არ ვგულისხმობ.
-„პატრიოტთა ალიანსი“ ასე ცალსახად არ აცხადებს, რომ პრორუსული პარტიაა. უბრალოდ ამბობს, რომ ნატოში გაწევრიანება დიდხანს ვერ მოხდება და ამაში სავარაუდოდ უნდა დავეთანხმოთ
– იმას კი არ ამბობს დიდხანს ვერ მოხდება, არამედ არ მოხდება. ეს სხვადასხვა რამეა. ბატონმა თარხან მოურავმა განაცხადა, რომ საქართველომ უნდა აღიაროს თურქეთში სომეხთა გენოციდი. ამ პოზიციიდან უკვე ნათელია რომელ მხარეს დგას ეს პოლიტიკური ძალა.
მარიამ ვარადაშვილი