„მეტრონომის“ ექსკლუზიური ინტერვიუ პოლიტოლოგ სოსო ცინცაძესთან
მას შემდეგ რაც სოციალური კვლევები გამოქვეყნდა წინასაარჩევნოდ, საქართველოში პოლიტიკურმა პარტიებმა თუ ანალიტიკოსებმა შესაძლო პოლიტიკურ ალიანსებზე და მის მნიშვნელობაზე დაიწყეს საუბარი. მართალია, მმართველი ძალა არ ცნობს „ეროვნული დემოკრატიული ინსტიტუტის“ კვლევის შედეგან მიღებულ ციფრებს და საერთაშორისო ორგანიზაციას ხან მეთოდოლოგიას უწუნებს, ხანაც „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ კავშირში სდებენ ბრალს, თუმცა ყველა თანხმდება, რომ სოციოლოგიურმა კვლევამ გარკვეული ტენდენციები გამოკვეთა.
„ქართული ოცნება“ აღიარებს, რომ მისი რეიტინგი დრამატულად არა, მაგრამ გარკვეულწილად შემცირებულია და ახალ სახეებს აანონსებს წინასაარჩევნოდ.
ცალკეული პოლიტიკური პარტიები კი არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე აცხადებენ, რომ დამოუკიდებლად აპირებენ არჩევნებზე გასვლას.
რა შესაძლებლობები გააჩნიათ პოლიტიკურ ძალებს არჩევნებზე? მითუმეტეს იმ ფონზე, როცა ამომრჩევლის 61%-ს საერთოდ არ აქვს გადაწყვეტილი რომელ ძალას დაუჭერს მხარს და რატომ არ ესმის ქართულ პოლიტელიტას წინასაარჩევნოდ ალიანსის მნიშვნელობა. ამ და სხვა საკითხებზე „მეტრონომი“ პოლიტოლოგ სოსო ცინცაძეს ესაუბრა.
„მეტრონომი“: NDI-ის კვლევების გამოქვეყნების შემდეგ ნათელი გახდა, რომ საკმაოდ საინტერესო წინასაარჩევნო პერიოდი გველის. ეს არჩევნები იმით იქნება გამორჩეული, რომ კონკრეტული გამოკვეთილი ლიდერი არ არსეობს. თქვენი აზრით, შეძლებს პარტია „ქართული ოცნება“ არჩევნებამდე ელექტორატის მობილიზებას, რათა არჩევნებში შედარებითი უპირატესობა მოიპოვოს?
სოსო ცინცაძე: არა. ელექტორატის მობილიზებას ვერ შეძლებს. შეძლებს სხვა რესურსების მობილიზებას. როგორიცაა ადმინისტრაციული და ფინანსური რესურსები, გადაბირებები, არაპირდაპირი მოსყიდვები, თანამდებობაზე დანიშვნები. 140 ათასი თუ 180 ათასი ჩინოვნიკია საქართველოში და მათი მეგობრები, მეზობლები, ნათესავები და ა.შ.
ჩვენთან „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ და „ქართულმა ოცნებამ“ ისეთი წესი დაამკვიდრეს, რომ ხელისუფლების ცვლილებასთან ერთად, საჯარო სამსახურში დამლაგებლით დაწყებული მინისტრით დამთავრებული, ყველა იცვლება. ჩინოვნიკების ეს ნაწილი კბილებით დაიცავენ „ქართულ ოცნებას“. ეს რესურსი გააჩნია ხელისუფლებას.
რაც შეეხება საპროტესტო ელექტორატს მათი გადაბირება შეუძლებელია. ქვეყანა პოლარიზებულია მდიდრებად და ღარიბებად, უფრო სწორად, ხელისუფლებისადმი კმაყოფილ ნაწილად და უკმაყოფილოებად. ბოლო ნაწილში არაფრის შეცვლა აღარ შეიძლება. თქვენ ვერცერთ ჩინოვნიკს ვერ აიძულებთ ხმა ოპოზიციას მისცეს და ვერცერთ საპროტესტო ელექტორატის წევრს ვერ აიძულებთ, რომ ხმა ივანიშვილს მისცეს.
ხელისუფლებას ნამდვილად არ აქვს იმის შესაძლებლობა, რომ უცებ დაასაქმოს ხალხი, პენსიები გაზარდოს, ანუ ამ ხალხის გადმობირების შანსი მცირეა. მთავრობას ძალიან მარტივი ნაბიჯების გადადგმაც კი არ შეუძლია… ისეთი ნაბიჯების, რომელთაც არც საბიუჯეტო ხარჯები სჭირდება, არც პარლამენტის დადგენილება, „სითი პარკის“ გაუქმებით ნახევარ თბილისს გადაიბირებდნენ. ნარმანიას გადაყენებითაც შეუძლიათ ხალხის გულისმოგება, განსაკუთრებით მეცნიერთა წრის. მთავრობას ამის პოლიტიკური ნება არ აქვს. დღეს რაც ხდება, ეს ქართული პოლიტიკური ცხოვრების სრული დეგრადაციაა.
– საჯარო სექტორში დასაქმებულთა რაოდენობა საკმაოდ მცირეა. ბუნებრივია ისინი მაქსიმალურად მობილიზებულნი იქნებიან წინასაარჩევნო პერიოდში, მაგრამ ადამიანთა ეს ვიწრო ჯგუფი შეძლებს გამარჯვება მოუტანოს „დამსაქმებელ“ პოლიტიკურ ძალას?
– მარტო ეს ხალხი ვერ შეძლებს რასაკვირველია, მაგრამ ადმინისტრაციული დაყოფების მიხედვით მანიპულირების საშუალებები ძალზედ დიდია. თქვენ რა გგონიათ, მთელი ეს ოთხი წელი რაზე ფიქრობდნენ? გგონიათ ხალხის ცხოვრების გამოუჯობესებასა და სამუშაო ადგილების შექმნაზე მუშაობდნენ? ხელისუფლებაში მოსვლიდან 8-9 თვის თავზე უკვე იცოდნენ რა ელოდათ მომავალ არჩევნებზე.
– წინასაარჩევნოდ აქტუალურია კოალიციებზე საუბარი. განსხვავებით ე.წ პრორუსული პარტიებისგან, პროდასავლური ძალები არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე დაქსაქსულები არიან, რაც რეალურად ამცირებს მათ შესაძლებლობებს არჩევნებზე. თქვენი აზრით, რატომ არ ესმით იდეოლოგიურად ისეთ დაახლოებულ პარტიებს როგორებიც „თავისუფალი დემოკრატები“ და „რესპუბლიკური პარტიაა“ ალიანსის მნიშვნელობა.
– მე ვფიქრობ, ალიანსის საკითხი პროდასავლურ ძალებზე მეტად ე.წ არასაპარლამენტო ოპოზიციას ეხება. ორ-სამკაციან პარტიებს „ეროვნულ დემოკრატებს“, „ახალ მემარჯვენეებს“ , „ევროპელ დემოკრატებს“, ასეთი მგონი 15-20 პარტიაა , მათი არგაერთიანების მიზეზი ქართულ ხასიათშია. მათ ლიდერომანია სჭირთ. კოალიციურ სტრუქტურაში ყველა ლიდერი ვერ იქნება. თუნდაც ივანიშვილის მაგალითზე ვთქვათ. ივანიშვილის მსგავსი ხუთი რომ იყოს შეიქმნდებოდა ეს კოალიცია? არავითარ შემთხვევაში. ალასანია -„რესპუბლიკელებთანაც“ მსგავსი შემთხვევაა. ყველამ იცის, რომ ალასანია პირველობას არავის დაუთმობს.
გარდა ამისა, კოალიციის ფენომენმა ისეთი თვითდისკრედიტაცია განიცადა, რომ მეტნაკლებად პოლიტიკურად გავლენიან პიროვნებებს შინაგანი ალერგია აქვთ ამ კოალიციებზე. ცოტა ხნის წინ კაციტაძეს ვუსმენდი, რომელიც გაურკვეველ თემატურ კოალიციაზე საუბრობდა. ეს კაცი 4-5 წელია უსაქმოდაა და როგორც ჩანს, ფანტაზიები მოსდის თავში. კოალიცია არის გამარჯვებულების კავშირი.
– ამ კოალიციის ერთადერთი მიზანი იყო „ნაციონალური მოძრაობის“ დამარცხება. მათ ეს ამოცანა შეასრულეს. ხომ ყველასთვის ნათელი იყო, რომ ეს კოალიცია დაიშლებოდა?
– ამ კოალიციას საერთოდ არ ჰქონდა იდეოლოგია. მიშასი, ან სხვისი დამარცხება იდეოლოგია არ არის. გეთანხმებით, რომ ივანიშვილის მიერ შექმნილი კოალიცია დასაშლელად თავიდანვე განწირული იყო. კოალიციის დაშლის ერთ-ერთი მიზეზი თავად ივანიშვილიც იყო. ივანიშვილს ბევრი ჰობი აქვს. უყვარს მაღალი ხეები, ცხოველები, ბიზნესის კეთება, მაგრამ მაგ კაცს პოლიტიკა საერთოდ არ აინტერესებს. პოლიტიკაში ვგულისხმობ იმას, რომ დაჯდეს და პოლიტიკურ საკითხზე წიგნები იკითხოს, მას ამ დონეზე პოლიტიკა არ აინტერესებს. მას რომ პოლიტიკასა და პოლიტ-ტექნოლოგიაზე სამი-ოთხი წიგნი ჰქონოდა წაკითხული გამარჯვების შემდეგ რასაც იზამდა იქნებოდა ის, რომ კოალიციას დაშლიდა, არჩევნებს გააუქმებდა და დანიშნავდა ახალ არჩევნებს.
– ეს რას მისცემდა?
– ვინც გაიმარჯვებდა მათი კავშირი შეიქმნებოდა და ისინი აღარ იქნებოდნენ ისე დამოკიდებული ივანიშვილის კეთილ ნებაზე, როგორც დღეს არიან. ამ შემთხვევაში ძიძიგურს, „რესპუბლიკელებს“ ვერავინ ვეღარ წამოაძახებდა, რომ თქვენ ივანიშვილის მეშვეობით ხართ პარლამენტში. ასე რომ მომხდარიყო, მეჭიაური იოლად ვეღარ გადაუვლიდა პოლიტიკურ ძალებს. დღეს მეჭიაური აცხადებს, რომ პრეზიდენტი კი არ აირჩიეს, დანიშნა ივანიშვილმა.
თუნდაც გია ჟორჟოლიანის მაგალითი განვიხილით. მან თქვა, რომ ერთ თვეში გააკეთებდა განცხადებას „სოციალ-დემოკრატები“ რჩებიან თუ არა კოალიციაში. თვეზე მეტი გავიდა რატომ არ ამბობს? არ ამბობს იმიტომ, რომ ჯერ კიდევ არ უთქვამს ჟორჟოლიანისთვის ივანიშვილს დარჩენაზე დათხმობა. ასევეა ძიძიგურის შემთხვევაშიც. იმასაც ამბობენ, რომ ძიძიგურის პარტიის პირველი ნომერი ღარიბაშვილი იქნება. თუ ასე მოხდება, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ძიძიგურის მხრიდან ეს იქნება მცდელობა როგორმე ივანიშვილს მიეტმასნოს.
– თქვენ ამბობთ, რომ 2012 წელს საქართველოში ხელახალი არჩევნები უნდა ჩატარებულიყო. ჩვენ განვითარებადი ქვეყანა ვართ, სადაც მთლიანი შიდა პროდუქტი ძალიან დაბალია. არჩევნები ჩვენისთანა ქვეყნისთვის ფუფუნებაა. 2012 წელს ჰქონდა ქვეყანას ფინანსური რესურსი ახალი არჩევნები ჩაეტარებინა?
– გეთანხმებით ეს ფუფუნებაა, მაგრამ უარესი მივიღეთ. ასეთი დეგრადირებული პოლიტიკით საქართველოს არცერთ არჩევნებამდე არ მისულა. გამსახურდიას დამხობის შემდეგ, შევარდანაძის არჩევნების დროსაც არ ყოფილა ასეთი დეგრადირებული პოლიტიკა საქართველოში, როგორც დღეს არის. შეგიძლიათ შემდეგ შემახსენოთ ჩემი სიყვები, გარწმუნებთ, 2016 წლის პარლამენტი ამ პარლამენტზე გაცილებით უარესი იქნება.
– რატომ?
– ივანიშვილს ახლა სელექციის მეტი საშუალება ეძლევა. 2012 წელს ის იძულებული იყო არსებულ პოლიტიკურ ძალებთან შეექმნა ალიანსი. მართალია, ამ ძალებთაგან ბევრი მარგინალიზებული იყო, რეიტინგი არ გააჩნდა. „რესპუბლიკელების“ რეიტინგი მაშინ 3-4% იყო. დანარჩენებს საერთოდ არ ჰქონდათ რეიტინგი. სოციალ-დემოკრატებს ვინ იცნობდა? ახლა მას შეუძლია თავისი ეზოს მებაღე, ცხოველების მომვლელი, თუნდაც თავისი ტელევიზიის თანამშრომლები, ანუ ვინც უნდა ის მოიყვანოს პოლიტიკაში. ამიტომ ვამბობ, ხარისხი გაცილებით უარესი იქნება. იქნებიან სპორტსმენები და მსახიობები.
– „ქართული ოცნების“ აღმასრულებელი მდივანი დაგვპირდა, რომ შემდგომ არჩევნებზე მსახიობთა და სპორტსმენთა რიცხვი შემცირდება…
– და თქვენ დაიჯერეთ ეს? მსახიობები ნამდვილად იქნებიან, ოღონდ სხვა მსახიობები, სხვა სპორტსმენები და რეჟისორები. აქტიურად ლაპარაკობენ იმაზე, რომ ფეხბურთელების დრო მოდის. აქამდე სპორტსმენები რატომღაც სულ მოჭიდავეები იყვნენ. რაგბისტი არ ყოფილა, არც მოკრივე. მოკრივე კი განსაკუთრებით საჭიროა. პარლამენტში ჩხუბი ხშირადაა.
– რას იტყვით ე.წ ტრადიციონალისტ-ეროვნულ ჯგუფებზე, რომლებსაც ნაციონალისტურ-შოვინისტური აზრები აწუხებთ. ნაწილი ფიქრობს, რომ არჩევნებზე ამ ელექტორატის ფავორიტი „პატრიოტთა ალიანსი“ და „მრეწველები“ იქნებიან. შეძლებენ ისინი პარლამენტში შესვლას?
– გოგი თოფაძესაც და ზურაბ ტყემალაძესაც დიდი ხანია ვიცნობ და ჩემი მეგობრული რჩევა იქნებოდა, რომ მიხედონ შვილიშვილებს, უკვე დადგა მაგის დრო. სახლში იყვნენ, გაერთონ. გოგის ნარდის თამაში უყვარს. მათი მოთხოვნილება პოლიტიკა არ არის. პოლიტიკაში შედეგი ჩანს 5-10 წლის შემდეგ. გოგიც და ტყემალაძეც ორივენი მრეწველები არიან და მათი გული ბიზნესშია დამარხული. პოლიტიკოსი უნდა დაიბადოს. მაგალითად, სააკაშვილი დაბადებულია პოლიტიკოსად. გოგი თოფაძესგან არასოდეს არ გამოვა პოლიტიკოსი. ტყემალაძესგან არასოდეს არ გამოვა პოლიტიკოსი. ჩემი მეგობრული რჩევა იქნებოდა – ეყოთ პოლიტიკა.
რაც შეეხება „პარტრიოტთა ალიანსს“, აწყობს ამ ძალას „მრეწველებთან“ კავშირი? ყველამ იცის, რომ თოფაძეც და ტყემალაძეც დიდი პოპულარობით არ სარგებლობენ.
– ფინანსური რესურსი განსაკუთრებით წინასაარჩევნო პერიოდში მაინც გადამწყვეტია…
– კი შესაძლებელია მათი ალიანსის ერთ-ერთი მთავარი მოტივი ფინანსური რესურსი იყოს.
– თქვენ რომელ პოლიტიკურ პარტიათა ალიანსს ისურვებდით, თუნდაც თქვენი პოლიტიკური გემოვნებიდან გამომდინარე?. რომელი პოლიტიკური ძალების ალიანსი იქნებოდა წინასაარჩევნოდ მომგებიანი?
– ვფიქრობ ალიანსი საერთოდ არ იქნება. იქნება ქართული ჩვენი მშობლიური სისტემა, როცა რომელიმე პარტია ელმავალია და ჩაიბავს ვაგონებს. დღეს ელმავალზე მეტი ვაგონები ჩანს. ელმავალი არის მხოლოდ ერთი და ისიც ბიძინა ივანიშვილი. ახლა, უკვე ივანიშვილზეა დამოკიდებული ვის ჩაიბავს. არადა იქ ბევრნი არიან: ბესელია, ვოლსკი, კობახიძე. მეჭიაურს რომ ჩაიბავს ეგ გადაწყვეტილია, მაინც მისი ახლობელია. მე საერთოდ სიტყვა ალიანსს არ ვხმარობს, რადგან ალიანსი არის მეტნაკლებად თანაბართა კავშირი. როგორ ფიქრობთ, ალიანსში ჟორჟოლიანი და ივანიშვილი მოკავშირეები იყვნენ და თანაბარი უფლებებით სარგებლობდნენ?
– რა არის ალიანსში მთავარი, რეიტინგი თუ იდეოლოგია?
– იდეოლოგია რასაკვირველია.
მარიამ ვარადაშვილი