aviabiletebi
ახალი ამბები ეკონომიკა მთავარი

საქართველოში კომერციული ბანკების მოგება ისტორიულ მაქსიმუმზეა

aviabiletebi
ავიაბილეთები

2017 წლის იანვარ-სექტემბერში საბანკო სექტორის წმინდა მოგებამ ისტორიულ მაქსიმუმს მიაღწია. წელს 9 თვეში კომერციულმა ბანკებმა 631 815 000 ლარის მოგება მიითვალეს, რაც წინა წლის ანალოგიურ პერიოდს 30,4%-ით აღემატება.

აღსანიშნავია, რომ ასეთი მაღალი მოგება კომერციულ ბანკებს იანვარ-სექტემბერში არასდროს არ მიუღიათ. ამ პერიოდის საშუალო მაჩვენებელი ყოველთვის 300-500 მლნ ლარის ფარგლებში მერყეობდა, წელს კი უკვე 600 მლნ-ს გადააჭარბა. თუ ზრდის ასეთი ტემპი შენარჩუნდა, გამორიცხული არ არის, წლის ბოლოს კომერციული ბანკების მოგებამ ყველა რეკორდი მოხსნას და 800 მლნ ლარსაც გადააჭარბოს.

საგულისხმოა, რომ ბოლო რამდენიმე წელია, კომერციული ბანკების წმინდა მოგება ზრდის ტენდენციით ხასიათდება. 2016 წელს ბანკებმა 631 815 000 ლარის წმინდა მოგება მიიღეს, 2015 წელს – 537 394 000 ლარის. 2014 წელს – 474 808 000 ლარის მოგებით დაასრულეს, 2013 წელი – 389 132 000 ლარით, 2012 წელი -134 231 000 ლარით და ა. შ.

რაც შეეხება ისევ იანვარ-სექტემბრის მაჩვენებელს, ასე გამოიყურება: 2016 წლის იანვარ-აგვისტოში კომერციული ბანკების მოგება იყო – 484 277 000 ლარი, 2015 წელს – 377 077 000 ლარი, 2014-ში – 303 710 000 ლარი, 2013 წლის იანვარ-სექტემბერში კომერციული ბანკების მოგებამ 274 951 000 ლარს მიაღწია ა. შ. შედეგად გამოდის, რომ ბოლო 5 წელიწადში კომერციული ბანკების მოგება 129,7%-ით გაიზარდა.

მაღალი მოგების მიუხედავად, საბანკო სექტორი ბიუჯეტში არცთუ დიდ ფულს იხდის. საქართველოს ეროვნული ბანკის მონაცემებით, შარშან ყველა კომერციულმა ბანკმა ერთად ბიუჯეტში 79 317 მლნ ლარი შეიტანა, 2015-ში – 67 252 მლნ ლარი, 2014-ში – 79 894 მლნ ლარი, 2013 წელს კომერციული ბანკების მოგების გადასახადმა მხოლოდ 44 534 მლნ ლარი შეადგინა. წელს, 9 თვეში კი ბანკებმა 65 122 მლნ ლარი გადაიხადეს.

სპეციალისტების განცხადებით, ასეთი მომგებიანი სექტორიდან სახელმწიფო ყველაზე მცირე სარგებელს იღებს გამომდინარე იქიდან, რომ ბანკები შეღავათიანი საგადასახადო რეჟიმით სარგებლობენ. საბანკო სფერო გათავისუფლებულია მთელი რიგი გადასახადებისგან. მთლიანი საფინანსო სექტორის მიმართ დაბეგვრის სპეციალური რეჟიმი მოქმედებს. ამ შეღავათების მიზანია სექტორის წახალისება და ეკონომიკის ფართო დაკრედიტება. თუმცა ბანკები, არასაკმარისი რესურსისა თუ მაღალი მოგების მიღების გამო, ძირითადად, ვაჭრობას აკრედიტებენ და რეალური სექტორის დაფინანსებას ერიდებიან.

საბანკო სფეროს სპეციალისტები ამბობენ, რომ კომერციული ბანკების დაბეგვრა ცოტათი განსხვავდება სხვა სახის საწარმოების დაბეგვრისგან თუნდაც იმით, რომ იქ ხარჯებში გათვალისწინებულია რეზერვების მოცულობა. ამიტომ კომერციულ ბანკს ყოველთვის აქვს ლავირების საშუალება, რათა საკუთარი საგადასახადო ბაზა შეამციროს.

ამასთან, დღეს კომერციულ ბანკებს რამდენიმე წყარო გააჩნიათ მოგების მისაღებად. პირველ ყოვლისა, ისინი არიან კომერციული სტრუქტურები და, რა თქმა უნდა, მუშაობენ იმისათვის, რომ შემოსავალმა გადააჭარბოს მათ ხარჯს. ამის რამდენიმე არხი არსებობს, როგორც სესხების გაცემის, ასევე ღია ბაზარზე ოპერაციების თვალსაზრისით.

ფინანსისტის და საზოგადოებრივი მაუწყებლის ანალიტიკოსი მერაბ ჯანიაშვილის განცხადებით, ქართული ბანკები ბიზნესს ნაკლებად აკრედიტებენ, სამომხმარებლო სესხების გაცემა და განვადებები ეკონომიკისთვის მომგებიანი არ არის.

ქართული საბანკო სექტორი ყოველწიურად რეკორდულ მოგებაზე გადის, შესაბამისად არც მიმდინარე წელი იქნება გამონაკლისი. როგორც წესი ბანკების შემოსავლები ეკონომიკის ზრდასთან კორელაციაშია ხოლმე, თუმცა ქართული „საბანკო სფეროს მოგების ზრდა რამდენიმეჯერ აღემატება ქვეყნის ეკონომიკის ზრდას. ბანკების შემოსავლების სტრუქტურაში ბანკების მთავარი შემოსავლის წყარო არასპროცენტო შემოსავლებია, როგორიცაა ჯარიმები, საურავები, საკომისიოები, დასაკუთრებული ქონება და ა.შ. ასევე შესავლებში დიდი წილი უკავია ფიზიკური პირებისგან მიღებულ სარგებელს, ხოლო იურიდიული პირებისგან, ანუ იმ სესხებს, რამაც ეკონომიკაში აქტივობას უნდა შეუწყოს ხელი მცირე წილი უკავიათ ბანკების საკრედიტო პორტფელში. ამას თუ დავუმატებთ სახელმწიფო ბიუჯეტის ხარჯზე მიღებულ სარგებლეს, მხედველობაში მაქვს შიდა ვალის ასაღებად გამოშვებული ფასიანი ქაღალდები, რომელთა 4/5 სწორედ ბანკების ხელში ხვდება, ნათელია თუ რატომ იზრდება ბანკების მოგება დიდი სისწრაფით. ყველაზე მომგებიანი ბანკის მოგება წინა წელთან შედარებით 80%-ი და მეტით რომ იზრდება, იქ რაღაც არ არის კარგად.

სამწუხაროდ, ეროვნული ბანკი ბანკების ლობირებით უფროა დაკავებული ვიდრე ქართული საზოგადოების ინტერესების დაცვით. დღევანდელი საბანკო სექტორი ეკონომიკას იმაზე ბევრად დიდ ზარალს აყენებს, ვიდრე მისი საქმიანობით ჩვენ შეიძლება რაიმე სარგებელი მივიღოთ. ასე რომ, დღეს ქართული ბანკებს ეკონომიკისთვის უფრო მეტი ზარალი მოაქვთ, ვიდრე სარგებელი“, – განაცხადა „კომერსანტთან“ საუბრისას მერაბ ჯანიაშვილმა.

წყარო: “კომერსანტი”

იტვირთბა....